نحوه رسیدیگی گمرک به اختلافات گمرکی

• از گمرک و وظایف آن چه می دانید؟ مالیات مستقیم و غیر مستقیم چیست؟
• دولت برای رسیدگی به تخلفات گمرکی از چه روش هایی استفاده می کند؟ حکم تخلفات گمرکی و قاچاق چیست؟
• مغایرت‌های گمرکی چیست؟ مهم‌ترین مغایرت‌ها کدامند؟ برای حل آن چه باید کرد؟

همانطور که می دانید، سازمان گمرک یک سازمان دولتی است و زیر نظر وزارت اقتصاد و دارایی عمل می کند. در هر کشور، قوانینی برای ورود و خروج کالاها وجود دارد، که به آن قوانین گمرکی می گویند و تخطی از این قوانین عموما قاچاق نامیده می شود

سازمان گمرک و تخلفات گمرکی

وظیفه سازمان گمرک ،اجرای قوانین گمرک در تجارت با کشورها و عملیات صادرات و واردات است. چنانچه فرد یا شرکتی از این قوانین سرپیجی کند، مشمول جریمه های سنگین و احکام دادگاهی خواهد شد.

مالیات مستقیم و غیر مستقیم چه تاثیری بر درآمد گمرک دارد؟

همانطور که می دانید، مالیات مستقیم، همان پولی است که دولت در ازای خدمات دولتی از مردم می گیرد و آن را صرف آبادانی کشور می کند. اما مالیات غیر مستقیم، پولی است که گمرک برای تجارت و ترانزیت و واردات و صادرات روی جنس کشیده و آن را از صاحب کالای شخصی می گیرد. پس درآمدهای گمرکی نیز یکی از درآمدهای دولتی است. این هزینه ها شامل مهر و موم کالا، پلمپ کالا، انجام خدمات ایکس ری، باربری، مراقبت، انبارداری و… است که همگی نیازمند صرف زحمات کارکنان این سازمان می باشد. بنابراین، هر کشوری سعی می کند برای جلوگیری از قاچاق کالا تمهیداتی بیاندیشد تا رقم آن را به صفر برساند. اما متاسفانه بسیاری از کشورها مانند ایران هنوز در این زمینه موفق نشده اند. نظارت بر تخلفات گمرکی به هیچ وجه قابل انتقال به بخش خصوصی و سازمان های مردم نهاد نیست. زیرا امکان جعل اسناد و پارتی بازی در این مقوله بسیار زیاد است و دولت نمی تواند ریسک آن را بپذیرد.

البته بسیاری از قوانینی گمرکی مانند ترخیص کالا، نگهداری کالا و تخلیه آن به بخش خصوصی سپرده شده است و شرکت های مربوطه به خوبی از پس اجرای آن بر آمده اند. در حال حاضر نیز 3 سامانه جدید گمرک هوشمند در بحث فناوری اطلاعات و ارتباطات معرفی شده که از وظایف کاری سازمان گمرک کاسته و در عوض نظارت دیگر ارگان ها را روی اعمال گمرکی افزایش داده است تا عنصر شفافیت در این اعمال لحاظ شود. در مرزهای سرزمین های گمرکی، مناطقی به نام مناطق آزاد وجود دارد که از قوانین گمرک تبعیت نمی کنند و سازو کارهای مخصوص منطقه خود را رعایت می کنند. پس قوانین گمرکی شامل مناطق آزاد نمی شود.

مناطق آزاد گمرکی بدون قوانین گمرک

مقررات گمرکی به آیین نامه ها، دستورالعمل ها، عمل به اظهار نامه هایی اطلاق می شود که در مناطق گمرکی اعتبار دارند و سازمان گمرک ،دستور رسیدگی به آن ها را در وظایف خود دارد. از آنجا که شرح وظایف سازمان گمرک و تخلفاتی که ممکن است به این سازمان مربوط شوند، مثنوی هفتاد من کاغذ است، به ذکر چند مورد از تخلفات گمرکی اکتفا می کنیم:

کالاهایی که وارد کشور می شوند، به 3 دسته تقسیم می شوند؛

• کالاهای مجاز
• کالاهای مجاز مشروط
• کالاهای ممنوعه

دسته کالاهای مجاز، نیاز به هیچ تشریفات قانونی ندارند و صاحب کالا بدون پرداخت هیچ هزینه ای به گمرک ،می تواند آن را از مرز وارد کشور کرده و بفروشد. اما کالاهای مجاز مشروط، همان اجناسی هستند که گمرک روی آن ها کار می کند و تشریفات قانونی تجارت کالا را روی آن ها اعمال می کند. دسته دیگری که کالاهای ممنوعه نام گرفته، به اجناسی می گویند که تحت هیچ شرایطی امکان ورود به کشور را ندارند. ورود این کالاها به کشور قاچاق ممنوعه و جرم تلقی می شود.

نحوه رسیدگی گمرک به تخلفات گمرکی:

سازمان گمرک ،برای حل اختلافات مربوط به کالاها، ارزش گذاری آن ها و جریمه ناشی از تخلفات (جز تخلفات قاچاق) کمیسیونی تشکیل داده است. این کمیسیون ،که کمیسیون رسیدگی به اختلافات گمرکی نام دارد، توسط افرادی اداره می شود. این افراد شامل کارمندانی از وزارت های مختلف کشور است که در کار خود خبره هستند و قوانین مربوط به گمرک را به خوبی می دانند. اعضای کمیسیون حل اختلافات گمرکی، از وزارت های ذیل کارمندانی استخدام کرده است که حداقل سابقه کار آن ها در شغل قبلی شان 15 سال است.

• وزارت صنعت- معدن- تجارت
• وزارت امور اقتصاد و دارایی
• اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران
• اتاق تعاون

شورای حل اختلافات گمرکی

رای صادر شده از طرف این کمیسیون لازم الاجرا است و طرفین اختلاف ،مجبور به پذیرش آن هستند. مگر اینکه اختلاف رای کمیسیون حل اختلاف و گمرک بیشتر از 5 میلیون تومان باشد. در این صورت، باید در درخواست حل اختلاف تجدید نظر اعمال گردد. البته اختلافات بین افراد حقیقی و حقوقی با گمرک ،در ابتدا با واحد های ستادی گمرک مطرح می شود. اگر آن ها نتوانستند مشکل و اختلاف موجود را حل کنند، کمیسیون حل اختلاف گمرک وارد کار می شود. برای اینکه اختلافات در کمیسیون حل اختلافات گمرک ثبت شود، صاحب کالا باید مبلغ نیم درصد از مبلغ مورد اختلاف خود با گمرک را پرداخت کند. در غیر این صورت، مبلغ مورد تایید گمرک لازم الاجرا است. با وجود ستادها و سازمان های زیادی که هم اکنون زیر نظر سازمان گمرک ایران کار می کنند، متاسفانه اختلافات صاحبان کالا و سازمان گمرک تمام شدنی نیست اما به نظر می رسد با تاسیس کمیسیون حل اختلافات ،این مشکل کمی تعدیل شده است.