آذربایجان غربی به عنوان قطب کشاورزی کشور با تولید بیش از یک میلیون تن سیب معادل ۳۸ درصد تولید کل کشور جایگاه نخست را در این زمینه داراست اما امروز خطر فاسد شدن 600 هزار تن از این نعمت الهی در سردخانهها بسیار جدی است و تنها 2 ماه برای صادرات این محصول زمان وجود دارد.
آذربایجانغربی قطب کشاورزی کشور محسوب میشود بطوریکه بیش از ۳۰ درصد مردم در این استان به کشاورزی مشغول بوده و از این طریق امرار معاش می کنند. همچنین این استان با تولید بیش از یک میلیون تن معادل ۳۸ درصد از تولید کل سیب کشور جایگاه نخست را در این زمینه داراست. اما نبود زیرساخت های مناسب برای صادرات این محصول با ارزش هرساله موجب تضرر باغداران و هدررفت این سرمایه ملی می شود که باید برای حل این مشکل راه حلی اندیشید.
آذربایجانغربی با داشتن ۶۰ هزار هکتار سطح زیر کشت سیب درختی رتبه نخست سطح زیر کشت این محصول در کشور را دارد که سالانه با تولید بیش از یک میلیون تن نقش بسزایی در صادرات و تامین مصرف داخلی این محصول ایفا میکند.
از این میزان تولید سالیانه سیب در استان بطور میانگین حدود ۱۰ درصد آن به دلیل نبود آموزش کافی برای کشاورزان، سرمازدگی، آفت و… به سیب صنعتی تبدیل شده و مابقی در سردخانههای استان برای صادرات و تامین نیاز داخلی بخصوص میوه شب عید ذخیره می شود.
اما حجم تولید بالای این محصول در استان و وجود رقیبهای داخلی نطیر سیب مراغه، سیب دماوند و… و همچنین وجود موانع بر سر صادرات، هرساله مقدار زیادی از این حجم بدلیل نبود مشتری در سردخانه ها فاسد شده و دور ریخته می شود.
علیرغم وعده های متعدد مسئولان کشوری و استانی در سالهای گذشته امسال نیز حجم سیب صنعتی (زیر درختی) در کنار جاده ها قابل توجه بوده و دل هر بینندهای را به درد میآورد.
علاوه بر دهها هزار تن سیب صنعتی حدود ۸۰۰ هزار تن از این محصول نیز در سردخانهها چشم انتظار بازار صادراتی است. طبق اعلام مسئولان تاکنون تنها ۱۷۵هزار تن از این مقدار صادر شده است و با توجه به فرصت محدود دوماهه و حجم بسیار ناچیز صادرات روزانه ( ۶۰۰تن در روز) خطر فاسد شدن بیش از ۶۰۰ هزار تن از این نعمت الهی بسیار جدی است.
برای بررسی موانع صادرات سیب استان و همچنین ارائه راهکارهای کارشناسی در مورد نحوه بهبود شرایط صادراتی این محصول مصاحبهای با مسئولان مروبطه ترتیب دادهایم که در ادامه میخوانیم.
سیاست های صادراتی مانع صادرات سیب
مراد آقابالازاده رئیس اتحادیه سردخانهداران آذربایجانغربی با اشاره به آخرین آمار ذخایر سیب در سردخانههای استان به خبرنگار فارس اظهار داشت: با توجه به آخرین آمار به دست آمده از ذخایر سردخانههای استان در حدود ۶۱۵ هزار تن محصول سیب در سردخانههای استان ذخیره شده است.
وی با اشاره به وضعیت صادرات سیب در استان عنوان کرد: متاسفانه صادرات سیب در استان در وضعیت مناسبی قرار ندارد و با توجه به ادامه روند این موضوع شرایط نگران کننده خواهد بود.
رئیس اتحادیه سردخانهداران آذربایجانغربی خاطرنشان کرد: دلایل متفاوتی برای این کاهش وجود دارد که از عمدهترین آن میتوان به پیمان ارزی اشاره کرد.
آقابالازاده یادآور شد: تجار در آذربایجانغربی برای صادرات محصول به کشورهای هم جوار ارز دریافت نمیکنند، بلکه صادرات محصول به ریال بوده و مجبور هستند بعداز صادرات محصول ریال را به دلار تبدیل کنند تا بتوانند پیمان ارزی دولت را پرداخت کنند که این موضوع به ضرر صادرکننده است که به همین منظور تجار و صادرکننده دیگر رغبتی به صادرات نداشته و صادرات در استان را دچار معضل کرده است.
وی گفت: در حال حاضر هزینههای حمل و نقل و صادرات افزایش یافته و با تورم بالا مواجه هستیم در حالیکه کشوری که میوه به آن صادر میشود یک تا دو درصد تورم را شاهد بوده و و بدین منظور تجار متضرر میشود.
وی اشاره کرد: تورم و معضلات اقتصادی در سطح جامعه سبد هزینه خانوار را دچار مشکل کرده و مردم نیز خرید چندانی از میوه نداشته و این موضوع باعث کاهش خرید میوه در داخل شده است.
رییس اتحادیه سردخانهداران در آذربایجانغربی تصریح کرد: دولت برای تسریع در روند صادرات و کاهش معضلات تجار بایستی تدابیر لازم را بیاندیشد و در این راستا لازم است در خصوص برگشت ارز حداقل در خصوص برخی محصولات مانند سیب تغییر رویه دهد.
آقابالازاده عنوان کرد: در صنایع تبدیلی استان مشکلاتی وجود دارد در این راستا با توجه به اعلام دولت و تعیین نرخ در خصوص خرید سیب با قیمت یک هزار و ۲۵۰ تومان، از باغدار به این میزان خرید انجام نشد و باغدار نیز دچار ضرر شده است.
وی در پایان با اشاره به فرصت محدود باقی مانده برای صادرات این محصول گفت: حداکثر ۲.۵ ماه برای نگهداری این محصول فرصت داریم و بیشتر از این زمان باعث فاسد شدن سیب خواهد شد.
نبود زیرساخت های حمل و نقل مهم ترین مانع صادرات سیب آذربایجان غربی
احمد دهقان مدیر توسعه بازرگانی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجانغربی با اشاره به معضلات صادرات سیب در آذربایجانغربی به خبرنگار فارس اظهار داشت: سازمان توسعه تجارت جهانی طی نامه ارسالی در سال ۹۸ به گمرکات اعلام داشته است که صادرکننده زمانی میتواند محصولات خود را صادر کند که از کامیون یخچالدار استفاده کنند که در این میان با توجه به کمبود کامیون یخچالدار در استان آذربایجانغربی و همچنین بالا بودن هزینه حمل و نقل این امکان برای تجار ممکن نبوده و صادر کننده را دچار مشکل کرده است.
وی ادامه داد: طی مکاتبات انجام شده با سازمان توسعه تجارت و پیگیریهای لازم بنا داریم تا در صورت امکان بخشنامه موجود تغییر یابد تا بتوانیم گامی موثر در جهت مرتفع ساختن معضلات موجود در بخش صادرات تجار برداشته و روند صادرات را تسریع بخشیم که متاسفانه تا کنون نتیجه مثبتی حاصل نشده است.
دهقان ادامه داد: از دیگر معضلات بخش صادرات، مشکل در حمل و نقل دریایی است در این راستا برای صادرات محصول سیب به هندوستان بایستی صادرات محصول از طریق حمل و نقل دریایی انجام شود که متاسفانه با کمبود کشتی در بندر عباس مواجه هستیم.
وی اضافه کرد: برای صادرات سیب از طریق دریا به دلیل کمبود کشتی کامیوندار مجبور است ۱۰ تا ۲۰ روز در بندر در انتظار کشتی بماند که این موضوع باعث خرابی محصول و پایین آمدن کیفیت محصول صادراتی طی این مدت زمان خواهد بود.
وی عنوان کرد: طی ماههای گذشته روزانه شاهد صادرات ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ تن سیب از گمرکات استان بودیم اما در حال حاضر این میزان به ۶۰۰ تن کاهش یافته که بسیار نگران کننده است.
وی خاطرنشان کرد: طی امسال از گمرکات استان بالغ بر ۱۷۵ هزار تن سیب صادر شده و در حال حاضر در سردخانههای استان تقریبا ۶۳۰ هزارتن سیب با کیفیت ذخیرهسازی شده است که با روند کند صادرات، بایستی برای تسریع در روند صادرات سیب استان فکری اساسی اندیشه کرد و برای جلوگیری از خرابی محصول و پایین آمدن کیفیت محصول حداقل تا سه ماه آینده اقدام به صادرات محصول کرد.
استاندار آذربایجان غربی: مشکلات سیب باید ریشه ای حل شود
محمدصادق معتمدیان استاندار آذربایجانغربی با اشاره به پتانسیلها و مشکلات حوزه سیب استان به خبرنگار فارس گفت: آذربایجانغربی قطب کشاورزی و سیب کشور بوده و مهمترین محصول تولیدی استان نیز سیب است که لازم است برنامهریزی مهم و جدی در خصوص این محصول استراتژیک انجام شود.
معتمدیان با اشاره به لزوم حل ریشهای مشکلات حوزه سیب تاکید کرد: برای جلوگیری از تکرار مشکلات سیب استان نیازمند برنامه ریزی اصولی و بلند مدت در کنار رفع موانع پیش روی صادرات ازجمله نوآوری در بازاریابی هستیم.