توافق نامه عمومی تعرفه ها و تجارت (GATT) چیست؟

توافق نامه عمومی تعرفه ها و تجارت که در اصطلاح انگلیسی (General Agreement on Tariffs and Trade (GATT نیز گفته می‌شود، در تاریخ 30 اکتبر 1947 توسط 23 کشور امضا شد. (GATT) یک توافق نامه قانونی بود که با حذف یا کاهش سهمیه، تعرفه ها و سود شخصی و به حداقل رساندن موانع تجارت بین الملل در حین  رعایت مقررات مشخص شده است.

 توافق نامه عمومی تعرفه و تجارت برای تقویت و بهبود اقتصادی پس از جنگ جهانی دوم از طریق بازسازی و آزادسازی بازرگانی جهانی در نظر گرفته شده بود. GATT از تاریخ 1 ژانویه 1948 به مرحله اجرا درآمد و از همان آغاز، این پالایش انجام شد که در نهایت منجر به ایجاد سازمان تجارت جهانی (WTO) در اول ژانویه 1995 شد . در این زمان 125 کشور امضا کننده توافق‌نامه‌های آن بودند که حدود 90٪ تجارت جهانی را پوشش می‌داد.

شورای کالا چیست؟

شورای تجارت کالاها (شورای کالا) مسئول GATT است و متشکل از نمایندگان تمام کشورهای عضو WTO است. از اکتبر سال 2020 ، رئیس شورا، سفیر سوئد میکائیل آنزن است. این شورا دارای 10 کمیته است که به موضوعاتی از جمله دسترسی به بازار، کشاورزی و اقدامات برای ارزش عادلانه کالا در بازار پرداخته است.

اهداف موافقت نامه تعرفه و تجارت گات  

موافقت نامه تعرفه و تجارت گات  در سال ۱۹۴۷ تنها یادگار طرح پر افت و خیز تشکیل سازمان بین المللی تجارت است با اهدافی چون:

• ارتقای سطح زندگی کشورهای عضو
• فراهم کردن امکان اشتغال کامل
• افزایش درآمدهای واقعی و سطح تقاضا

• بهره برداری موثر از منابع جهانی و گسترش تولید و تجارت بین المللی

گات حدود ۵۰ سال عمر کرد و دستاوردهای قابل توجهی در زمینه آزاد سازی تجارت ،کاهش تعرفه های گمرکی و تنظیم روابط تجاری بر اساس مقررات حقوقی بدست آورد. برای گات در کل هشت نوبت مذاکره صورت گرفت . دور هشتم که معروف به دور اروگوئه است هشت سال طول کشید و نهایتا منجر به تشکیل سازمان تجارت جهانی شد. سازمان تجارت جهانی یک سازمان بین المللی است که قوانین جهانی تجارت را تنظیم واختلافات اعضاء را حل و فصل می کند . اعضای این سازمان کشورهایی هستند که حدود ۳۰ موافقت نامه این سازمان را امضاء کرده اند. مقر این سازمان در ژنو سوئیس قرار دارد . در حال حاضر این سازمان ۱۶۴ عضو دارد و ۹۸ درصد تجارت جهانی را در اختیار دارد. پیوستن به این سازمان برای کشورهای در حال توسعه ممکن است در کوتاه مدت فشارها و تنگناههایی برای آن کشورها داشته باشد ولی در بلند مدت منافع فراوانی برای آنها خواهد داشت.

اهداف توافق نامه عمومی تعرفه ها و تجارت

با درک اینکه روابط این کشورها در زمینه‌های تجاری و اقتصادی است، با هدف بالا بردن سطح زندگی می بایست تلاش هایی در این راستا صورت پذیرد. اطمینان از اشتغال کامل و حجم عظیم و رشد مداوم درآمد واقعی و تقاضای موثر، توسعه استفاده کامل از منابع در جهان و گسترش تولید و مبادله کالا، تمایل به مشارکت در دستیابی به این اهداف با دستیابی به اهداف سود متقابل و عادلانه، به کاهش قابل توجه تعرفه‌ها و سایر موانع تجارت و تجارت از بین بردن رفتارهای تبعیض آمیز در تجارت بین الملل است.