ترخیص فوری به نقل از گمرک ایران در تاریخ ۱۵ آبان ماه سال جاری، بانک مرکزی با انتشار اطلاعیۀ رسمی اعلام کرد از ابتدای سال تا پایان مهرماه، این بانک حدود ۲۰ میلیارد دلار کدرهگیری اعلامیۀ تأمین ارز صادر کرده است که به موجب اطلاعات و آمار، تاکنون حدود یک میلیارد دلار از موارد فوق در گمرک اظهار نشده است. همچنین بیش از ۳۵۰ میلیون دلار علی رغم اظهار در گمرک، منجر به ترخیص کالا نشده است. لذا به نظر می‌رسد عدم صدور کد رهگیری تأمین ارز، علت اصلی عدم ترخیص کالاها از گمرک نباشد. این موضوع اخیراً نیز از سوی رئیس کل بانک مرکزی مورد اشاره قرار گرفته است.
مهرداد جمال ارونقی، معاون فنی و امور گمرکی گمرک ایران در راستای تنویر افکار عمومی در رابطه با بررسی‌های صورت گرفته جهت تعیین تکلیف صدور حدود یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون یورو کد رهگیری اعلامیه تأمین ارز و وضعیت ترخیص کالاهای مربوطه توضیحاتی ارائه کرد.
معاون فنی و امور گمرکی گمرک ایران گفت: متعاقب اطلاعیۀ بانک مرکزی، گمرک ایران، در تاریخ ۲۰ آبان ماه، از بانک مرکزی درخواست کرد مستندات مربوط به اعلام آن بانک مبنی بر عدم ترخیص بیش از ۳۵۰ میلیون دلار کالای دارای کد رهگیری را ارائه کند که این اطلاعات طی نامه مورخ ۲۷ آبان، در اختیار گمرک قرار گرفت. براساس مکاتبه طبقه بندی شدۀ بانک مرکزی، اعلام گردید «… تعداد ۴۳۷۶ کد رهگیری اعلامیۀ تأمین ارز به ارزش ۸۹۲٫۴۵۰٫۵۳۰ یورو در هیچ اظهارنامه‌ای ثبت نشده است و ۲۲۴۱ کدرهگیری اعلامیۀ تأمین ارز به ارزش ۳۶۹٫۴۴۰٫۱۳۵ یورو با وجود ثبت در اظهارنامه، ترخیص نشده است.
ارونقی با بیان اینکه کلیۀ ۲۲۴۱ رکورد اعلامی مبنی بر اظهار و عدم ترخیص کالا، توسط گمرک بررسی گردید، افزود: بررسی‌های صورت پذیرفته نشان می‌دهد ۱۷۴۵ فقره اظهارنامه، پس از صدور و اعمال کدرهگیری بانک‌های عامل، در مهلت مقرر قانونی، از گمرکات کشور ترخیص و خارج شده اند؛ همچنین تشریفات ترخیص قطعی و خروج ۲۸۹ فقره اظهارنامه درحال انجام است و اغلب این کالاها بصورت درصدی با صدور مجوز خاص از گمرک ترخیص شده اند. ۲۰۶ فقره از اظهارنامه‌های اعلامی نیز در حین انجام تشریفات گمرکی یا اخذ مجوزهای قانونی و یا مکاتبه با دفاتر ستادی گمرک ایران بدلیل تفاوت تعرفه، ارزش یا مباحث مقرراتی هستند و نسبت به ابطال یک فقره اظهارنامه نیز وفق درخواست صاحب کالا اقدام شده است که تمامی این اطلاعات با جزئیات، در اختیار بانک مرکزی قرار خواهد گرفت.
وی با اشاره به اینکه ایستایی درخصوص ۲۰۶ فقره اظهارنامه درحال انجام تشریفات گمرکی طبیعی است، تصریح کرد: از عوامل ایستایی اظهارنامه‌های گفته شده می‌توان به عواملی از جمله: تأخیر در تودیع حقوق ورودی توسط برخی شرکتها یا مؤسسات دولتی؛ انجام تشریفات و ارائه تعهد توسط صاحب کالا جهت عرضۀ کالای اساسی در سامانه بازارگاه؛ تغییر ردیف تعرفۀ اظهاری در پی بررسی گمرک و لزوم ویرایش ثبت سفارش صادره؛ پیگیری صاحب کالا جهت اخذ و ارائه مجوز معافیت از پرداخت حقوق ورودی؛ اخذ و ارائه مجوزهای قانونی و لزوم انجام آزمایش‌های لازم بر روی نمونه کالای وارده؛ استنباط تفاوت ارزش یا تعرفه و یا اتمام مهلت زمانی ترخیص برخی از اقلام مشمول مصوبات خاص مانند خودرو و کالاهای گروه (۴) و مسائلی از این قبیل بوده است.
معاون فنی و امور گمرکی گمرک ایران یادآور شد: بر این اساس بررسی‌های صورت پذیرفته نشان می‌دهد نسبت به ترخیص بیش از ۹۰٪ اظهارنامه‌هایی که کدرهگیری بانک آنها صادر شده است اقدام شده است و این امر نشان می‌دهد صاحبان کالا پس از صدور کد رهگیری بانک، کالای خود را از گمرکات ترخیص می‌کنند. با توجه به بررسی تصادفی چند رکورد از ۴۳۷۶ کدرهگیری که مطابق نظر بانک مرکزی به گمرک اظهارنشده و تکلیفی در این خصوص متوجه گمرک نیست به نظر می‌رسد این وضعیت برای کالاهای اظهار نشده به گمرک نیز صدق نماید. باید توجه داشت گمرک ایران اخیراً بخشنامه‌ای را در این خصوص صادر و به کلیۀ مراجع تحویل گیرنده و گمرکات اجرایی ابلاغ نموده تا کالاهای موجود در بنادر و گمرکات به قید فوریت تعیین تکلیف شوند.
